Niepłynność mówienia, mutyzm
Jąkanie jest zaburzeniem płynności mówienia. Towarzyszą mu symptomy opisywane na różnych poziomach, np.:
- komunikacyjnym - polega na blokowaniu, przeciąganiu i powtarzaniu dźwięków,
- psychicznym - świadomość występowania zaburzenia, przewidywanie wystąpienia niepłynności i reakcje lękowe (logofobia),
- neurofizjologicznym - podniesione napięcie mięśniowe w obrębie narządów mowy- spastyczność).
Następstwa zaburzeń
Mutyzm wybiórczy oraz niepłynność mówienia to zaburzenia lękowe polegające na trudnościach w komunikowaniu się. Pojawia się wybiórczość mówienia - dziecko mówi w pewnych sytuacjach, a milczy w innych. Nieprawidłowości te rozwijają się najczęściej we wczesnym dzieciństwie między 3. a 5. rokiem życia. Objawy występują w pewnych miejscach, sytuacjach, w obecności konkretnych osób. Trudności mogą również pojawić się w przypadku, kiedy osoba ma świadomość, że inni mogą ją słyszeć lub widzieć podczas mówienia. Zaburzeniu temu zwykle towarzyszą takie specyficzne cechy jak: lęk społeczny, wycofanie społeczne, wrażliwość emocjonalna, opór w kontaktach z innymi, czasami zachowania opozycyjne.
Kiedy iść z dzieckiem do logopedy?
Wdrożenie działań naprawczych oraz terapeutycznych zarówno w przypadku mutyzmu, jak i niepłynności mówienia powinno nastąpić z momentem zaobserwowania przez rodziców/opiekunów pierwszych objawów. Nieodłącznymi elementami, poza metodami specjalistycznymi, jest ofiarowanie dziecku poczucia wsparcia, pomocy, a także zlikwidowanie źródła lęku, który hamuje rozwój mowy i wpływa na zaburzenia jej rytmu.
Metody terapii logopedycznej można w tym przypadku sklasyfikować następująco:
- bezpośrednie – eliminują zaburzenia wymowy za pośrednictwem ćwiczeń (oddechowych, artykulacyjnych, słuchowych, emisyjnych),
- pośrednie – oddziałują na procesy znajdujące się u podstaw mówienia,
- kompleksowe – łączą zarówno metody bezpośrednie, jak i pośrednie.
Poza wdrożeniem ćwiczeń logopedycznych warto rozważyć również podjęcie metod psychoterapeutycznych, czyli ćwiczeń pozytywnych, psychoterapii treningowej, relaksacji czy psychodramy.